به نقل از «ایسنا»

آداب و رسومی که خراسان جنوبی‌ها در ماه مبارک رمضان دارند

تاریخ انتشار: ۲۲ اسفند ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۹۳۸۲۰۸

ایسنا/خراسان جنوبی رمضان ماه مبارکی است که انسان به جشن خدا دعوت می‌شود. جشنی باشکوه و آسمانی که باری دیگر پیوند خالق و مخلوق را کامل می‌کند. 

مردم مومن و متدین خراسان جنوبی بر اساس آداب و رسوم دیرینه خود با خانه تکانی و زدودن گرد و غبار خانه‌ها، مساجد، امامزادگان و بقاع متبرکه به استقبال ماه مبارک رمضان می‌روند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

ماه رمضان در خراسان‌جنوبی همراه با آیین بومی و محلی خاصی است که برخی ریشه کهن داشته و از ایام خیلی دور حفظ شده است. از گذشته‌های نه چندان دور مردم بیرجند و روستاهای این شهرستان از فردای شبی که هلال ماه رمضان رؤیت می‌شود با مراسم و آیین‌هایی روزه‌داری را آغاز می‌کنند.

دوره‌های قرآن ماه مبارک رمضان

به گزارش ایسنا، از جمله آداب و رسوم مردم خراسان جنوبی در ماه مبارک رمضان، برگزاری جلسات قرآن خوانی است که به این جلسات "دوره قرآن" می‌گویند.

این جلسات معمولا به دو شیوه خانگی و یا عمومی برگزار می‌شود. در شیوه خانگی محفل خانوادگی است و اعضاء فامیل گرد هم می‌آیند و به تلاوت قرآن می‌پردازند و در نوع عمومی، مردم از اقشار و گروه‌های مختلف، زن و مرد و پیر و جوان در اماکن مذهبی همچون مساجد، امامزادگان گرد هم آمده و به جزخوانی روزانه قران کریم می‌پردازند.

دوره‌های قرآن در شب برگزار می‌شود و در این دوره‌ها یک نفر به نام "مُلّا" حضور دارد که در روخوانی قرآن کریم تبحر دارد. در زمانی که کسی کلمه‌ای از قرآن را اشتباه بخواند فقط وی می‌تواند آن اشتباه را تصحیح کند.

در پایان ماه مبارک رمضان دوره قرآن هم تمام می‌شود و معمولا کسی که در این دوره سوره "الرحمن" یا "یس" به وی رسیده باشد مردم را با خرما یا شیرینی پذیرایی می‌کند و کسی که به او سوره "توحید" رسیده باشد روز عید فطر باید یک آش درست کند که به آن آش "قل هوالله  می‌گویند.

رسم کهن "شوخوانی" برای تدارک سحری در خراسان جنوبی

آیین شوخوانی یا شب خوانی در کلیت همان مراسم سحری خوانی است که دیگر مناطق نیز اجرا می‌شود اما در بیرجند در هر محله چند مرد خوش صدا به بام‌ها می‌روند و مشغول به خواندن دعا در سه نوبت می‌شوند تا اهالی با شنیدن صدای آنها از خواب بیدار شوند و آماده سحری شوند.

در آخرین روز از رمضان، هنگام سحر و در مراسم شوخوانی، با خواندن مناجات‌هایی با رمضان وداع می‌کنند.

روزه‌گیران برای به جا آوردن اعمال سحر و خوردن سحری معمولاً ساعت یا ساعاتی قبل از اذان و با شنیدن صدای مناجات، توپ سحر و یا زنگ ساعت بیدار می‌شوند و بعد از وضو گرفتن و خواندن دعاهای سحر نیت می‌کنند برای وضوگرفتن و خواندن دعاهای سحر و سپس شروع به خوردن سحری می‌کنند که معمولاً غذاهای گرم و پختنی است که در اغلب موارد همراه با برنج است.

 هنگام سحر، خانواده‌ها بچه‌های پنج و شش ساله خود را نیز بیدار می‌کنند تا به بیدار شدن در سحرها و سحرخیزی و روزه گرفتن عادت کنند.

رمِضوُنی" یکی از رسوم کهن خراسان جنوبی

یکی از مراسم قدیمی ماه مبارک رمضان در بیرجند، خواندن "رمضانی" است. رمضانی‌خوانی و یا به لهجه بیرجندی "رمِضوُنی" یکی از رسوم کهن خراسان جنوبی در ماه مبارک رمضان است که با فرا رسیدن این ماه عزیز کوچه‌ها را با آوای خوش خود طنین‌انداز می‌کند.

از گذشته‌های نه چندان دور مردم بیرجند و روستاهای این شهرستان از فردای شبی که هلال ماه رمضان رؤیت می‌شود با مراسم و آیین‌هایی روزه‌داری را آغاز می‌کنند.با آغاز نخستین روز رمضان در وضع زندگی مردم تغییراتی حاصل می‌شود، چراکه مردم بیشتر از هر کاری به عبادت پرداخته و مساجد رونق مضاعف می‌یابند.

در گویش بیرجندی کلمه رمضان "رمزا" تلفظ شده و 11 ماه دیگر سال "سالگان" گفته می‌شود و با این نامگذاری "رمضان" را از ماه‌های دیگر ممتاز می‌کنند.این مراسم به این گونه است که در شب‌های رمضان پس از نماز و افطار، جمعی از پسران و نوجوانان دردسته‌های چهار تا شش نفری به راه افتاده و به درخانه‌های همسایه به ‌ویژه سرشناسان و توانگران می‌روند و به قصد گرفتن انعام برنامه ویژه‌ای اجرا می‌کنند.

آنان با خواندن اشعاری معروف به "رمضانی" با لهجه بیرجندی از صاحب خانه طلب انعام می‌کنند. رمضانی خوانی با یک مقدمه دعایی که توسط استاد خوانده می شود، آغاز شده و با آمین شاگردان ادامه پیدا می‌کند.

خواندن اشعاری در مدح حضرت محمد(ص) و حضرت علی(ع) و رباعی‌هایی در مرثیه ائمه اطهار(ع) از دیگراشعار خوانده شده در مراسم رمضانی خوانی است.این مراسم به عنوان آداب و رسوم و برای جمع‌آوری نذورات مردم و همچنین ایجاد شور و نشاط از زمان‌های قدیم در استان مرسوم بوده است.

طبل‌نوازان منادی سحرخیزان در طبس و بشرویه

طبل‌زنی در سحر ماه مبارک رمضان یکی از راه‌هایی بود که مردمان شهرستان‌های بشرویه و طبس برای بیدار کردن مردم در سحرگاهان استفاده می‌کردند.هرچند در روزگاری که زنگ انواع ساعت‌ها، تلفن‌های همراه و زمان‌سنج تلویزیون‌ها برای بیدارکردن مردم با هم رقابت می‌کنند، این سنت در بشرویه به فراموشی سپرده شده اما در طبس همچنان طبل‌نوازان منادی سحرخیزان هستند.

مناجات و شب خوانی و یا  به اصطلاح "شوخوانی" از دیگر رسوم کهن مردمان این خطه از کشورمان است که هر چند امروزه هنوز در برخی از روستاها اجرا می‌شود اما در شهرها رنگ باخته و تکنولوژی‌ها روز همچون موبایل و تلویزیون جایگزین آن شده است.

طبل‌زنی در اوقات سحر ماه رمضان در طبس، یکی از نیات موقوفه است که در سال 1300 هجری قمری توسط عمادالملکی وقف شده و ماندگاری آن نیز به دلیل اجرای نیات خیر واقف است.

این مراسم از سه ساعت مانده به اذان صبح آغاز می‌شد که طبل اول آن به معنی آماده باش در دو ساعت مانده به اذان زده می‌شود، طبل دوم در یک ساعت مانده به پایان وقت سحر به معنی بیدار باش و طبل سوم نیز نزدیک شدن به وقت اذان را خبر می‌دهد.

دست کشیدن از خوردن و آشامیدن سحرگاهی، با برخاستن "الله اکبر" مؤذن از مأذنه مسجد محله، همراه بود و بعدها با شیوع استفاده از ساعت شماطه دار و رادیو، نخستین گام‌ها برای گسست رویارویی مردم در ماه مبارک رمضان برداشته شد و رسوم کوبیدن بر طبل و چاووشی خوانی و ندا دادن، مهجور شدند و تا جایی که امروز حتی صدا کردن همسایه برای برخاستن، ازجمله کارهای نهی شده در فرهنگ زندگی ماشینی و آپارتمان نشینی است.

در رمضان‌خوانی، نذورات جمع می‌کنند

مراسم دیگری که در شب‌های رمضان در بیرجند انجام می‌گیرد، مراسم رمضان خوانی است. جوانان و نوجوانان محل در دسته‌های چندنفری آماده می‌شوند و در محله می‌چرخند و به خانه ثروتمندان و سرشناسان می‌روند و از آنها طلب انعام می‌کنند. هدف از این کار جمع‌آوری نذورات برای برگزاری افطاری است. این مراسم با اجرای اشعار، خواندن دعاها و آرزوی توفیق برای صاحب خانه‌ها از سوی جوانان انجام می‌گیرد.

نخل گردانی، رسمی کهن در شهرستان قاینات                        

شب‌های نوزدهم، بیست ویکم و بیست وسوم همانند سایر نقاط کشورمردم شهرستان قاین نیز تا سحر بیدار مانده و به راز و نیاز پرداخته و قرآن بر سر می گذارند.

در روز بیست و یکم  ماه رمضان مراسم نخل‌بندی درقاین اجرا می‌شود و با انواع پارچه‌های نذری، نخل را تزیین کرده و آن را در چهار راه مسجد جامع قرار داده و دایره وار با یک دست کمربند یکدیگر را گرفته و با دست دیگر به سینه زده و با آهنگی خاص و حرکاتی موزون می‌خوانند: "یا عباس،یا عباس،جانم فدای عباس". مراسم تعزیه خوانی و شبیه گردانی در برخی نقاط از جمله آرین شهر، زهان و کارشک در روز بیست و یکم برگزار می‌شود.

طبل زنی با نیت بیدارباش سحر در طبس

یکی از آداب و رسوم ماه رمضان در خراسان جنوبی بویژه مراسم طبل‌زنی در شهرستان طبس است که از گذشته‌های دور تاکنون رایج بوده و اجرا می‌شود. طبل‌زنی با نیت بیدار باش سحرخیزان ماه مبارک رمضان با شیوه خاصی اجرا می‌شود به طوری که در سه نوبت به ترتیب سه ساعت، ۲ ساعت و یک ساعت مانده به اذان صبح طبل‌ها تحت عنوان طبل سه، ۲ و یک با آهنگ خاصی به صدا در می‌آید.

بیشتر مردم طبس در ماه رمضان، طبق سنت دیرین با صدای طبل برای خوردن سحری و عبادت از خواب بیدار می‌شوند. نواختن طبل هرچند سکوت رمزآلود شب‌های کویر را می‌شکند ولی همنوا با مناجات و ادعیه‌هایی که از مساجد، تکایا و حسینیه‌های شهر و روستا فراگیر می شود، روح و روان سحرخیزان را جلا می‌دهد.

انتهای پیام

منبع: ایسنا

کلیدواژه: استانی اجتماعی ماه رمضان آداب و رسوم نخل گردانی استانی اجتماعی استانی اقتصادی استانی فرهنگی و هنری ماه رمضان ماه مبارک رمضان ساعت مانده خراسان جنوبی اجرا می شود آداب و رسوم ماه رمضان طبل زنی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۹۳۸۲۰۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

ضرورت پاسخگویی به مطالبات و دغدغه مردم خراسان جنوبی

به گزارش خبرنگار مهر، امروز یکشنبه در روز ملی شوراها، نماینده شوراهای اسلامی شهرستان بیرجند در همایش روز شوراهای خراسان جنوبی گفت: شوراهای اسلامی از مردم و برای مردم هستند و در دوره ششم هماهنگی با دولت سبب انجام اقداماتی در حوزه مدیریت شهری شده‌اند.

به گفته حاجی آبادی همه اقدامات انجام شده با توجه به عقب ماندگی‌های گذشته کافی نیست و مشکلات معیشتی و گرانی از مهم‌ترین مشکلات مردم است.

وی خاطرنشان کرد: شهرستان بیرجند نیاز به حداقل سه شهر دارد و جلوگیری از ساخت و سازهای غیر مجاز، ایجاد کمربندی جدید در شمال و جنوب بیرجند با توجه به گرفتن بخشی از کمربندی در شهر، ضرورت توجه به بازنگری در اجرای طرح هادی روستاها و درخواست قرار گرفتن بیرجند و قاین در لیست شهرهای محروم و لزوم ایجاد تقاطع غیر هم سطح در شهر بیرجند و تهیه شناسنامه کشاورزی از جمله موارد مطرح شده است.

نماینده شوراهای قائنات هم در ادامه گفت: مردم همیشه پای کار بوده و هستند و مسئولان باید انجام کارها را تسهیل کنند و در صورت لزوم با تفویض اختیار کارها در مرکز شهرستان‌ها انجام شود.

به گفته قرائی بعضی از مدیران استانی هستند که هنوز در بخش‌های شهرستان‌ها حضور پیدا نکرده‌اند و از ظرفیت شوراها هم در سفرهای مدیران دستگاه‌های اجرایی اکنون به خوبی بهره گرفته نشده است.

وی خاطر نشان کرد: در آمایش سرزمینی جانمایی های لازم انجام نشده و در زمانی که پروژه‌ای به بن بست می‌رسد کسی نیست که پیگیری لازم را در خصوص آن انجام دهد و در کنار دود و مشکلات کارخانجات باید در راستای عمل به مسئولیت‌های اجتماعی این کارخانه‌ها اقداماتی را انجام دهند.

نماینده شوراهای فردوس هم گفت: حدود ۷ سال است که شعارهای سال در محور اقتصاد است و با توجه به خشکسالی‌های گذشته کشاورزی و دامپروری این شهرستان دچار مشکل شده است که با حمایت دولت باید مشکلات موجود حل شود.

حیدرزاده افزود: به دلیل طولانی بودن بروکراسی اداری، سرمایه گذاری در استان با مشکل مواجه شده است و تأمین خوابگاه دانشجویی با توجه به نیاز ۸ میلیاردی تومانی در فردوس با مشکل مواجه است و خواستار عمل به دستور رئیس جمهور مبنی بر تشکیل بخش باغستان هستیم.

مرادزاده نماینده شوراهای بشرویه هم در ادامه بیان داشت: در روستای شهرک امام خمینی سال ۱۳۹۵ بر روی ۲۰ واحد مسکونی پنل‌های خورشیدی را نصب کردیم و انجام این کار محلی برای در آمد مردم این روستا شده است.

مرادزاده افزود: تاکنون اقدامی در خصوص دستور استاندار مبنی بر حضور رئیس شورای استان و شوراهای شهر در جلسات اداری انجام نشده است.

وی خواستار لزوم بازنگری در طرح جامع شهر بشرویه و تجهیز بیمارستان این شهر شد و افزود: با وجود اینکه ۴۷ درصد مردم بشرویه بیمه تأمین اجتماعی هستند از خدمات درمانی تأمین اجتماعی بی بهره اند و درخواست تبدیل نمایندگی به اداره میراث فرهنگی را داریم.

نماینده شوراهای طبس هم به بیان مواردی چون ضرورت ارتقای جایگاه شوراها، لزوم بازنگری در طرح جامع تفصیلی شهر طبس با توجه به الحاق اراضی بسیار در اجرای نهضت ملی مسکن به شهر طبس پرداخت و طاهری ادامه داد: کمتر از ۱۰ تا ۱۵ درصد مالیات بر ارزش افزوده به این شهرستان بر می‌گردد و پروازهای اندک و شکننده و اجرا نشدن مصوبات سفر رئیس جمهور از جمله مشکلات موجود است.

در ادامه این همایش نماینده شوراهای درمیان با اشاره به گوشه‌های از خدمات دولت در این شهرستان گفت: حدود ۸۰۰ میلیارد تومان در حوزه‌های مختلف در دو سال گذشته تخصیص یافته است و بعد از ۱۵ سال کارخانه قند قهستان راه اندازی و ۱۸۰ نفر در آن مشغول کار شدند.

به گفته غلامی بازگشایی بازارچه میل ۷۳ ، راه اندازی جایگاه cn, عمل به وعده‌های وزیر نیرو در سفر به درمیان ، انتقال آب سد رزه به زمین‌های بالا دستی آن، ضرورت ایجاد بندهای خاکی برای ذخیره روان آب‌ها و اجرای مصوبات سفر استاندار به بخش میان دشت از جمله مطالبات مردم این شهرستان است.

نماینده شوراهای شهرستان سربیشه هم با اشاره به اینکه آبرسانی به روستاها کند است، افزود: در خواست انتقال حساب شرکت‌ها و کارخانه از تهران به استان هستیم و افزوده شدن حریم مرغداری‌ها و دامداری‌ها مشکل ساز شده و اقدامی برای بهره‌مندی مردم از مسئولیت اجتماعی معادن باید انجام شود.

فنودی خاطر نشان کرد: جانمایی ایستگاه باری و مسافربری قطار در شهرستان سربیشه باید پیش بینی شود.

در ادامه این همایش نماینده شوراهای نهبندان گفت: هر چند پیشرفت نهضت ملی مسکن در نهبندان زیاد است اما فراهم نشدن زیر ساخت‌های آب و برق و…سبب شده تا باوجود تکمیل واحدهای مسکونی مورد نظر مردم نتوانند در آنها ساکن شوند.

به گفته ابراهیمی نبود زیر ساخت‌ها در جاده‌های روستایی سبب وقوع ۳۰ تا ۳۵ درصد تصادفات در این جاده‌ها شده است و کندی دو بانده سازی شوسف به نهبندان، ضرورت مهار روان آب‌ها با ایجاد سدهای خاکی، جلوگیری از خام فروشی معادن از دیگر درخواست‌های مردم این شهرستان است.

نماینده شوراهای اسلامی سرایان هم بیان داشت: لزوم تکمیل پروژه‌های نیمه تمام ۱۶ ساله، نیاز به احداث زیست پزشک در سرایان از جمله خواسته‌های مردم سرایان است.

مظفری افزود: حمل روزانه بیش از هزار و ۵۰۰ تن بنتونیت از سرایان خارج می‌شود و نیاز به ایجاد شهرک بنتونیت در سرایان است.

به گفته وی توسعه بیمارستان سرایان با همت استاندار و نماینده مجلس در حال انجام است و درخواست استقلال بخش مرکزی و آیسک را داریم.

در ادامه همایش روز شوراها حجت الاسلام موسوی نماینده شوراهای خوسف گفت: مشکل آب حتی در زمستان در این شهرستان وجود دارد و در روستای سیوجان آنتن دهی وجود ندارد و سیل به آب نماهای خوسف خسارت وارد کرده و حذف ارز ۴ هزار و ۲۰۰ منجر به حذف دام‌های مولد شد و ایجاد کارخانه تولید شیرخشک در استان ضروری است.
بخشی نماینده شوراهای زیر کوه هم خواستار سفر استاندار به شهرستان سیل زده زیرکوه شد و گفت: از کمک رسانی مسئولان با انتقال ماشین آلات به زیرکوه تشکر می‌کنیم.

در ادامه رئیس شورای اسلامی استان هم گزارشی از روند برگزاری جلسات شورای استان ارائه کرد و گفت: در این دوره ۳۴ جلسه برگزار کرده‌ایم که در ۲۰ جلسه آن مدیران استان حضور داشته‌اند و یک جلسه هم با حضور مدیران دستگاه‌ها در حوزه استانداری برگزار شد که درخواست افزایش این جلسات را داریم.

ملکی با بیان اینکه سازمان جهاد سازندگی بیشترین همکاری را با شوراها داشته است، افزود: جایگاه شوراها نباید قائم به شخص باشد و در توزیع اعتبارات باید عدالت رعایت شود.

کد خبر 6091392